सीएसके ची फॅक्टरी..

2007 साली भारतीय क्रिकेट संघाने टी20 विश्वचषक जिंकल्यानंतर भारतात बीसीसीआय ने आयपीएल ची टी 20 स्पर्धा सुरू केली आज त्या गोष्टीला 15 वर्ष झाली.. गेल्या सोळा मोसमात वर्षानुवर्षे जी गोष्ट कायम राहिली ती म्हणजे चेन्नई सुपर किंग्ज  चे स्पर्धेतील सातत्य.. 14 हंगाम, 12 प्लेऑफ आणि 10 फायनल्स अस घवघवीत यश जी एक टीम मिळवते ती चेन्नई सुपर किंग्ज अर्थात अनेकांची आवडती “सीएसके”.

जी स्पर्धाच मुळात बेभरवश्याची आहे. जिथे एखाद्या षटकात सामना फिरतो गेले काही वर्षे काही च्या काही स्कोर चेस होतात अश्या अतिशय अटीतटी च्या स्पर्धेत इतकं सातत्य राखणे हे फ्ल्यूक किंवा मटका नक्कीच नाही…
काय आहेत सीएसके च्या यशाची कारण ती पाहुयात..

१. परफेक्ट नियोजन: प्रत्येक हंगामाच्या आधी मिनी ऑक्शन होते त्यावेळी आपल्या खेळला टीम कल्चर ला आणि आपल्या गरजा पूर्ण करू शकतील असे खेळाडू सीएसके चे मॅनेजमेंट पिन पॉईंट करून घेते त्यात स्टीफन फ्लेमिंग, लक्ष्मीपती बालाजी असे काही वर्षानुवर्षे सीएसके चा भाग असलेले लोक पडद्यामागे काम करत असतात.. टॅलेंट हंट मधून एखादा मोहरा सापडतो का याची चाचपणी केली जाते TNPL मधून लोकल टॅलेंट हातासरशी उपलब्ध होतं..
२. लो प्रोफाइल, हाय इम्पॅक्ट प्लेयर चा शोध: आंतराष्ट्रीय खेळाडुं चे शोध आणि ऑक्शन संपले की भारतात ल्या कोणाचेही लक्ष जाणार नाही असे खेळाडू हेरायचे त्यांना विश्वास द्यायचा आणि त्यांच्या कडून उत्कृष्ट आउटपुट काढून घ्यायचे हे वर्षानुवर्षे सीएसके करत आली आहे.. पहिल्या हंगामातील मनप्रित गोनी, शादाब जकाती, जोगिंदर शर्मा, पुढे रायुडू, के एम असिफ, जगदिसन, पवन नेगी, मोहित शर्मा, शार्दूल ठाकूर, रॉबिन उथप्पा, ऋतुराज गायकवाड, तुषार देशपांडे, दीपक चहर  अशी एक ना अनेक खेळाडू कधीतरी सीएसके चा भाग होती, आहेत आणि वेळोवेळी मॅच काढून देतात
३. कोअर खेळाडू टिकवून ठेवणे: सीएसके ने अनेक वर्षे धोनी, रैना, ब्रावो, जडेजा या चौघांचा कोअर ग्रुप अतिशय ताकदीने सांभाळला त्यातून सीएसके ने एक कल्चर तयार केलं ज्यात येणारा नवीन खेळाडू या चौघांच्या सानिध्यात सीएसके चा होऊन जायचा.. किती तरी सिझन पार पडले पण हे चार जवळ जवळ गेला दशक भर सीएसके बरोबर आहेत…
४. चेपॉक चा बालेकिल्ला: आयपीएल चा फॉरमॅट असा आहे की प्रत्येक संघ प्रत्येक संघविरुद्ध होम आणि अवे मॅच खेळतो आणि असे 14 सामन्यांपैकी 8 सामने जिंकले की प्लेऑफ निश्चित समजतात.. सीएसके ने संघ बांधणी करताना चेपॉक च्या खेळपट्टी चा वातावरणाचा सखोल अभ्यास करून त्या खेळपट्टीला साजेशी गोलंदाजी जमवली आणि चेपॉकहा जवळजवळ बालेकिल्ला केला विशेषतः आयपीएल उत्तरार्धात मे महिन्यात खेळपट्टी शुष्क होते आणि फिरकी ला पोषक होते अश्या खेळपट्टी वर मग जडेजा, मोईन अली, थिक्षणा, आधी च्या काळी अश्विन, चावला घातक ठरायचे…
५. फॅन फॉलोविंग: दक्षिण भारतात कोणतीही गोष्ट अतिशय मनापासून स्वीकारली किंवा झिडकारली जाते.. पहिल्या सिझन पासून सीएसके ने एक जबरदस्त फॅन बेस तयार केलाय आणि भारतात कुठल्याही मैदानावर सामना असो त्यांचे समर्थक विरोधी समर्थकांना पुरून उरतात आता 2023 चा सिझन पाहिला तरी ही गोष्ट अधोरेखित होते… मधल्या काळात दोन वर्षे टीम वर बंदी असताना देखील यांचा सपोर्ट कमी झाला नाही उलट आणखी जोमाने मैदाने भरू लागली..

६. एम  एस धोनी नावाचा शिल्पकार: या सगळ्यामध्ये वेगळाआणि तितकाच महत्त्वपूर्ण ठरतो तो एम एस धोनी पहिल्या सिझन ला आयकॉन प्लेयर केले होते. मुंबईत सचिन, बंगलोर ला द्रविड, कुंबळे, हैद्राबाद ला लक्ष्मण , दिल्ली ला सेहवाग, पंजाब ला युवराज, कलकत्ता चा सौरव गांगुली, फक्त महेंद्रसिंग धोनी असा एकच खेळाडू होता जो आयकॉन प्लेयर असून त्याला होम टीम नव्हती त्यावेळी मुंबई आणि चेन्नई मध्ये ऑक्शन च्या वेळी जबरदस्त ऑक्शन झाले आणि शेवटच्या क्षणी महेंद्रसिंग धोनी चेन्नई च्या पदरी पडला…चेन्नई कडून खेळायला लागल्या पासून गेली 15 वर्ष तो च कॅप्टन आहे आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट मधून निवृत्त होऊन 3 वर्ष झाली तरी तो आयपीएल खेळतोय उपलब्ध साधनातून बेस्ट बाहेर काढण्याचे जे कौशल्य धोनी कडे आहे ते खचितच कोणाकडे असेल.. याचं सर्वोत्तम उदाहरण म्हणजे 2023 च्या सिझन मधील क्वालिफायर 1 मधील राशीद खान ची विकेट. बॉलर ला प्लॅन आखून देणे आणि बॉलर ने डोकं फारसं न चालवता सांगितलेले काम चोख पार पाडले की यशाची हमी धोनी घेतो…

हा लेख प्रकाशीत होत असताना कदाचित चेन्नई ने पाचवे विजेतेपद जिंकले असेल…

– हर्षद मोहन चाफळकर